Araştırmacı, Yazar

ANASAYFA
BİZE ULAŞIN
AMACIMIZ
KUR'AN DİNLE
KİTAPLARIMIZ
DERS VİDEOLARI ARŞİVİ
NOT DEFTERİ
İsimler, müzekker (erkek) ve müennes (dişi) olmak üzere iki kısma ayrılır: 1) Müzekker İsim: Canlı varlıkların erkeklerine veya gramer bakımından müzekker (erkek) kabul edilen yani kendisinde dişilik alâmeti bulunmayan cansız varlıklara verilen isimdir.

 

 

DÖRDÜNCÜ DERS:

İSİMLERDE ERKEKLİK VE DİŞİLİK:

İsimler, müzekker (erkek) ve müennes (dişi) olmak üzere iki kısma ayrılır:

1) Müzekker İsim: Canlı varlıkların erkeklerine veya gramer bakımından müzekker (erkek) kabul edilen yani kendisinde dişilik alâmeti bulunmayan cansız varlıklara verilen isimdir.

Örnekler:

خاَلٌ : Dayı, دِيكٌ : Horoz, كِتاَبٌ : Kitap,

دَرْسٌ : Ders, مِصْباَحٌ : Lamba, شَعْرٌ : Saç

2) Müennes İsim: Canlı varlıkların dişilerine veya gramer bakımından dişi kabul edilen (kendisinde dişilik alâmeti bulunan) cansız varlıklara verilen isimdir.

Örnekler:

خاَلَةٌ : Teyze, ٌ دَجاَجَة : Tavuk, أمٌّ : Anne,

بِنْتٌ : Kız evlat, حَدِيقةٌ : Bahçe, سَيَّارَةٌ : Araba

MÜENNES İSİMLERİN KISIMLARI:

1) Canlı varlıkların doğal olarak dişilerine verilen isimler:

Örnekler:

أمٌّ : Anne, بِنْتٌ : Kız evlat, أخْتٌ : Kız kardeş

2) Sonlarına yuvarlak te (tâ-i merbûta) bitişen isimler:

Örnekler:

عَمَّةٌ : Hala, مَدْرَسَةٌ : Okul,

مُعَلِّمَةٌ : Kadın öğretmen, ناَفِذَةٌ : Pencere

3) Sonlarına elif-i memdûde (اء) bitişen isimler: Elif-i memdûde, uzun okunan elif demektir.

Örnekler:

بَيْضَاءُ : Beyaz, سَوْدَاءُ : Siyah,  سَمْرَاءُ : Esmer,

شَقْرَاءُ : Kumral, صَفْرَاءُ : Sarışın, صَحْرَاءُ : Çöl 

4) Sonlarına elif-i maksûre yani kısa okunan elif (ى) bitişen isimler:

Örnekler:

سَلْمَى : Selma, لَيْلَى : Leyla, بُشْرَى : Müjde, Büşra,

كُبْرَى : En büyük, Kübra, صُغْرَى : En küçük

Üçüncü ve dördüncü maddelerde verdiğimiz örneklerde yer alan elif-i memdûde ve elif-i maksûre olan harfler, kelimenin aslından olmayıp, söz konusu kelimelerin dişiliğine delâlet etmesi için, kelime köklerine sonradan ilave edilmiş zâid (fazlalık) harflerdir. Şu noktaya dikkat etmek gerekir. Bu zâid harfler, söz konusu müennes kelimelerden atıldığında geriye kelimenin kökünü teşkil eden asıl harfler kalmaktadır.

Bu açıklamadan hareketle, sonlarında elif-i memdûde ve elif-i maksûre bulunan her kelimenin müennes (dişi) kelime olmayacağı ortaya çıkmaktadır. Mesela: دُعَاءٌ (dua) ve فَتًى (genç) kelimelerinin sonunda da elif-i memdûde ve elif-i maksûre vardır ama bu tür kelimeler müennes değildir. Çünkü bu iki kelimenin sonunda yer alan harfler, kelimenin aslındandır. Bir kelimenin sonunda elif-i memdûde ve elif-i maksûre bulunduğunda, bu kelimenin müennes mi yoksa müzekker mi olduğunu nasıl anlayacağız? Bunu anlamak için, kelime sonundaki harfleri atıldığında geriye iki harf kalıyorsa; o kelime müzekkerdir, kelimenin aslı kalıyorsa müennestir.

مُسْتَشْفَى (hastane), مُصْطَفَى (Mustafa) kelimelerinin sonundaki elif-i maksûre harfleri de müenneslik alâmeti değildir. Çünkü bu kelimelerin kökleri; شَفَى (tedavi etti, iyileştirdi), صَفاَ (temiz oldu, saf oldu) fiilleridir. Eğer son harfleri atarsak, kelimenin asıl kökü iki harfe düşmektedir. Bu nedenle bu kelimelerde elif-i maksûre bulunmasına rağmen; bunlar müennes kelime olmazlar; zira kelime sonlarındaki (ى) harfi kelimesinin aslındandır.

5) Semâî Müennesler: Yukarıdaki müenneslik alâmetlerinden birisini taşımadığı halde, müennes kabul edilen kelimeler de vardır.

Semâî Müennes: Belli bir kâideye dayanmayan, Araplardan işitildiği gibi müennes kabul edilen kelimelerdir.

İşitmeye dayalı dişil kelimelere örnekler:

شَمْسٌ : Güneş, نَفْسٌ : Nefis, أرْضٌ : Yer, arazi,

حَرْبٌ : Harp, savaş, رِيْحٌ : Rüzgar, نَارٌ : Ateş, بِئْرٌ : Kuyu

Bu kelimelerin, görünüşte müzekker kelimelerden farkı yoktur ve kendilerinde müenneslik alâmeti de yoktur; ama bunlar semâî müennes kelimelerdir. Semâî (işitmeye dayalı) müennesleri, müzekker kelimelerle karıştırmamak için, bu konuyu bilmek gerekir. Bu bilgiye, ya sözlükten, ya da hocaya sorarak ulaşabiliriz. Zamanla bu bilgi, tecrübe ve sık tekrarlarla kökleşmektedir.

Bu tür dişi kelimelere devam edelim.

6) Vücuttaki çift olan organlar da müennes sayılmaktadır:

Örnekler:

رِجْلٌ ، قَدَمٌ : Ayak, يَدٌ : El, عَيْنٌ : Göz, أذُنٌ : Kulak

7) Kabile, köy, şehir, devlet isimleri de müennes (dişi) sayılmaktadır:

Örnekler:

قُرَيْشٌ : Kureyş, مَكَّةٌ : Mekke, أنقرةُ : Ankara,

مِصْرٌ : Mısır, تُرْكِيَا : Türkiye

Hatırlatma:

· Yukarıdaki yedi maddede sayılan kurallara uymayan kelimeler, müzekker (eril) kabul edilir.

· Ayrıca kural gereği; Arapça'da bütün akılsız varlıkların (insanlar dışındaki canlıların ve cansızların) çoğulları, müfred (tekil) ve müennes (dişil) kabul edilir. Mesela: شَجَرٌ (ağaç) cansız bir varlıktır, çoğulu ise; أشْجَارٌ 'dur. Tüm cansız çoğullar gibi, bu örnekteki أشْجَارٌ kelimesi, müfred ve müennes hükmündedir.

Bu konuyu daha iyi anlamak için bir örnek yapalım: "Ağaçlar meyvelidir" cümlesini Arapçaya çevirelim ve "ağaçlar"ı da zamirle ifade edelim.

هِىَ مُثْمِرَةٌ Görüldüğü gibi, ağaçlar kelimesini müfred (tekil) ve müennes (dişi) zamiriyle ifade ettik. İsim cümlelerinde mübteda ve haber arasında cinsiyet, aded uyumu gereği; مُثْمِرَةٌ “meyvelidir" kelimesi de müfred ve müennes gelmiştir. Bu konu, ileride daha iyi anlaşılacaktır.

· Bazı müzekker isimler kurala aykırıdır.

حَمْزَةُ (Hamza), طَلْحَةُ (Talha) gibi. 

Bu kelimelerin yazılışında yer alan yuvarlak te'ler müenneslik alâmeti değildir.

· Mübâlağa ifade eden فَعَّالةٌ veznindeki kelimelerdeki tâ-i merbûta da müenneslik (dişilik) için değildir. Buna "tâu'l mübâlağa" denir.

Örnek: “İlmi çok, çok bilgili, çok âlim”  عَلاَّمَةٌ , “çok gezmiş”  رَحَّالَةٌ gibi.

Bağlantı | kategori: ARAPÇA | tarih: 24/11/2012 | Yorum(19) | Yorum yaz
OğuzhanAdmin çok teşekkürler.
tarih: 24.08.2024
BaraaBence çoooook güzel bir site
tarih: 15.12.2021
mustafaAbi çook teşekküür ederim
tarih: 16.03.2021
fatmaellerinize yüreğinize sağlık cıddı emek saffedilerek yapılmış arapçayı sıfırdan öğreniyorum açık net anlaşılır yol gösterici bir anlatım olmuş bu site sayesinde arapçayı öğreneceğim galiba allah razı olsun
tarih: 27.01.2018
meryemnazyazğanÇok güzel anlatmışsınız, şimdi çok iyi anladım.
tarih: 24.02.2017
2017çok detaya girmişsiniz ama tşr
tarih: 31.12.2016
Nagihanokudum süper çok beğendim
tarih: 23.12.2016
büşraÇok iyi olmuş
tarih: 01.11.2016
Alihanbence bu site çok güzel ve bu siteyi çok beğendim
tarih: 26.05.2016
Yusuf SemmakMÜZEKKER VE MÜENNES İSİMLERE ÖRNEKLER:

Bir kardeşimiz: “Acaba 1’den 20’ye kadar müennes ve müzekker kelimeler yazar mısınız, rica etsem? Yani 1) Gemi, 2) Ağaç, 3) Kitap gibi. 20’ye kadar ayrı ayrı müzekker ve müennes kelime lazım. Ödevim var, bulamadım bir türlü. Nasıl yapılacağını da bilmiyorum” demiştir…

Bu kardeşimizin ricası üzerine, kendisine (ve kendisiyle aynı durumda olan diğer kardeşlere de) yardımcı olmak maksadıyla müzekker ve müennes kelimelere yirmişer örnek veriyoruz.

Müzekker (eril) isimlere örnekler:

1) Kitap: (Kitâb) كِتَابٌ
2) Kalem: (Galem) قَلَمٌ
3) Ev: (Beyt) بَيْتٌ
4) Kapı: (Bâb) بَابٌ
5) Ders: (Ders) دَرْسٌ
6) Çocuk: (Veled) وَلَدٌ
7) Baba: (Eb) أبٌ
8) Memur: (Muvazzaf) مُوَظَّفٌ
9) Öğretmen: (Mu’allim) مُعَلِّمٌ
10) Doktor: (Tabîb) طَبِيبٌ
11) Ağız: (Fem) فَمٌ
12) Saç: (Şa’r) شَعْرٌ
13) İsim: (İsm) إسْمٌ
14) Nur: (Nûr) نُورٌ
15) Şeker: (Sukker) سُكَّرٌ
16) Su: (Mâ’) مَاءٌ
17) Ülke: (Vatan) وَطَنٌ
18) Yol: (Tarîg) طَرِيقٌ
19) Cadde: (Şâri’) شَارِعٌ
20) Pazar, Çarşı: (Sûg) سُوقٌ

Müennes (dişil) isimlere örnekler:

1) Dergi: (Mecelle) مَجَلَّةٌ
2) Silgi: (Mimhât) مِمْحَاةٌ
3) Bahçe: (Hadîga) حَدِيقَةٌ
4) Pencere: (Nâfize) نَافِذَةٌ
5) Kız: (Bint) بِنْتٌ
6) Ünite: (Vahdet) وَحْدَةٌ [Bu kelime; tek olmak, teklik, yalnızlık, birlik, şube, kısım anlamlarına da gelir.]
7) Anne: (Umm) اُمٌّ
8) Memure, Bayan memur: (Muvazzafe) مُوَظَّفَةٌ
9) Bayan öğretmen: (Muallime) مُعَلِّمَةٌ
10) Bayan doktor: (Tabîbe) طَبيبَةٌ
11) Dudak: (şefe) شَفَةٌ
12) Kulak: (Uzün, Uzn) اُذُنٌ [Vücutta çift olan organlar müennes sayılmaktadır. El, ayak, göz, kulak gibi. Burun اَنْفٌ kelimesi, müzekker sayılır. Burunda çift delik olduğu için çift organlardan sanılmamalıdır.]
13) Şöhret: (Şuhret) شُهْرَةٌ
14) Karanlık: (Zulmet) ظُلْمَةٌ
15) Aydınlık: (İdâe) إضَاءَةٌ
16) Ateş: (Nâr) نَارٌ [Müzekkerlik alâmeti olmamasına rağmen, bu tür kelimelere semâî müennes denir. Yani bu kelimelerin müennes olması Arablardan işitmeye dayalıdır. Belli bir kâideleri yoktur.]
17) Şehir: (Medîne) مَدِينَةٌ
18) Köy: (Garye) قَرْيَةٌ
19) Kıta, Anakara: (Gârre) قَارَّةٌ
20) Dünya: (Dunyâ) دُنْيَا [Bu kelime; “en yakın, daha yakın” anlamındaki ism-i tafdîl olan أدْنَى kelimesinin müennesidir.]
tarih: 13.04.2016
ferhatacaba 1 den 20 ye kadar müennes ve müzekker kelime yazarmısınız rica etsem. yani 1gemi, 2ağaç 3kitap. gibi 20 ye kadar ayrı ayrı müzekker ve müennes kelime lazım. ödevim var bulamadım bir türlü nasıl yapılcağınıda bilmiyorum
tarih: 13.04.2016
Mustafa GARGIÇok işime yaradı. Teşekkür ederim.
tarih: 13.03.2016
bakicanÇok isime yaradi herkese tercih ederim
tarih: 03.02.2016
esmasüper çok beğendim
tarih: 29.12.2015
aygünben sorularda istiyorum ama güzel anlatılmış tebrik ediyorum
tarih: 19.11.2015
eminÇOK GÜZEL ANLAT MIŞSINIZ HELAL OLSUN
tarih: 12.11.2015
muhammed emreçok iyi bir site bayıldım imam hatipte okuyorum çok işime yarıyor arapça çok iyi bu siteyi yapana çok teşekkürler ALLAH sizin gibi insanları başımızdan eksik etmesin çok iyisiniz çok saolun
tarih: 18.03.2015
rabiabence bu site çok güzel hem de çok işime yarıyor
tarih: 02.01.2014
Serkancanbu siteyi çok beğendim bu siteyi yapana çok tşk ederim
tarih: 11.12.2013
YORUM YAZINIZ
İSMİNİZ

E-Posta (Gizli)

Web siteniz

Yorumunuz

Güvenlik kodu
04.10.2024Cuma
Son Konular .: NASİHATLER 17
.: 115- Ebu Hanife Hakkında | Yusuf Semmak
.: 114- Arapça Test Çözümleri – Tesniye'nin (İkilin) İ'rabı | Yusuf Semmak
.: 113- Kur’an Okuma ve Öğretme Karşılığında Ücret Almak, Ölüler için Kur’an Okumak ve Rukye Bahsi - PÇMO – 44
.: NASİHATLER 16
.: 112- Peygamberin Kabrini ve Diğer Kabirleri Ziyaret ve Ölülere Nelerin Fayda Vereceği - PÇMO – 43
.: Muhtelif Konularda Kısa Kısa - 7
.: 111- Kâfir Olarak Ölenlere, Dünyadaki İyi Amelleri Fayda Sağlamaz! | Yusuf Semmak
.: 110- Benim Babam da Senin Baban da Ateştedir! | Yusuf Semmak
.: 109- Hz. Ömer’in Hılâfeti Devrinde Bir Adamın Hz. Nebî'nin Kabrine Gelip Onunla Tevessül Etmesi – 42
.: 108- İman Edip Müslüman Olmak Tertemiz Bir Sayfa Açmaktır! | Yusuf Semmak
.: 107- Peygamberimizin Kabrini Ziyaret Meselesi – Putperest Çağlarda Müslüman Olmak – 41
.: 106- Zamanın Önemi ve Su Gibi Akan Ömür! | Yusuf Semmak
.: 105- Mü’min Sabahlayıp Kafir Akşamlamak veya Mü’min Akşamlayıp Kafir Sabahlamak! | Yusuf Semmak
.: 104- Tarihte Putperestlik Nasıl Başladı? - Putperest Çağlarda Müslüman Olmak – 40
.: 103- Müslümana Sövmenin ve Onunla Savaşmanın Hükmü Nedir? | Yusuf Semmak
.: 102- Türbe ve Kabirleri Ziyaretin, Bid’at Olan Tevessülle İlişkisi – Putperest Çağlarda Müslüman Olmak – 39
.: 101- Münafıkların Özellikleri Nelerdir? | Yusuf Semmak
.: 100- Müslümanı Tekfir Eden Kimsenin Durumu Nedir? | Yusuf Semmak
.: 99- Tevessülün Anlamı, Kısımları ve Bid’at Olan Tevessül – Putperest Çağlarda Müslüman Olmak – 38
.: 98- Ehl-i Kıble Kime Denir? | Yusuf Semmak
.: 97- Hz. Yusuf’un Mısır’daki Konumu (3) – Putperest Çağlarda Müslüman Olmak – 37
.: 96- Bir Mezhebe Uymak Zorunda mıyız? | Yusuf Semmak
.: 95- Hz. Yusuf’un Mısır’daki Konumu (2) – Putperest Çağlarda Müslüman Olmak – 36
.: 94- Hz. Yûsuf’un Mısır’daki Konumu (1) – Putperest Çağlarda Müslüman Olmak – 35
.: 93- Ru'yetullah (Allah'ın Görülmesi) Meselesi | Yusuf Semmak
.: 92- Allah’tan Başka Kanun Koyucu Yoktur! (2) - Putperest Çağlarda Müslüman Olmak – 34
.: 91- Allah’tan Başka Kanun Koyucu Yoktur! (1) – Putperest Çağlarda Müslüman Olmak – 33
.: 90- Hz. İbrahim’in Nemrud’a, Babasına ve Kavmine Tebliği – Putperest Çağlarda Müslüman Olmak – 32
.: 89- Allah ve Mahlukat İlişkisi – Putperest Çağlarda Müslüman Olmak – 31
.: 88- O Büyük Mahkeme'de! (Şiir)
.: 87- İmanın Artıp Eksilmesi Meselesi ve Ehl-i Kıble Kimdir? – Putperest Çağlarda Müslüman Olmak – 30
.: 86- Peygamberimiz İslam’a Davet Metodu – Putperest Çağlarda Müslüman Olmak – 29
Son Yorumlar
misafir
Good blog post. I certainly appre
Oğuzhan
Admin çok teşekkürler.
İsmail
Yüce ALLAH cc razı olsun sizden h
Yusuf Semmak
Ve aleyküm selâm kardeşim. Tâbi
Bekir Yetginbal
Canım kardeşim selamualeykum GÜN
Bekir Yetginbal
Ey Rabbim bu kulunun gayretlerini
Mahmut
Selamünaleykum Yusuf peygamberin
Ufuk
Çok güzel
Şeyma
Bu nadide soru ve cevapları için
Ahmet
Doyurucu bir yorum Teşekkürler
Yusuf Semmak
Son mısralar/dizeler hep "Lâm" ha
Baraa
Bence çoooook güzel bir site
ali
İlmî Arapça Sayfası http://www
ali
Faydalı Bir Maksud Programı http
ali
Faydalı Bir Emsile Programı http
Yusuf Semmak
BU DERSTE İŞLENEN BAŞLICA MEVZULA
Derya Atan
Ağzınıza, yüreğinize sağlık hocam
Firdevs Sevgi
inş güzeldit.
misafir
⭐⭐⭐⭐&
mustafa
Abi çook teşekküür ederim
Medine
Cenetin kapısın geçmek istiyom
Yusuf Semmak
Namazda Salli-Bârik okurken, Peyg
Yusuf
Allah razı olsun hocam çok anlaşı
Yusuf Semmak
Saçınızı erkeğe kestirmediğiniz,
Meryem
Verdiğiniz bu bilgiler için çok t
Yusuf Semmak
+ Ayrıca Hadîs'in açıklamasında d
Yusuf Semmak
Güzel bir yorum. Fakat biraz açık
metin
hadiste gecen Gölge Arsin gölgesi
Rüya
Çok teşekkür ederim
Şule
Çok teşekkürler
sadullah demircioğlu
abdullah bin mesud (r.a.) ‘’sakın
Yusuf Semmak
Bir kardeşimiz, selâmdan sonra; “
Yusuf Semmak
EVET, YİNE SİGARA! Bugün piyas
© 2012 YUSUFSEMMAK.COM